Je gedachten zijn niet de regisseur van jezelf
Mooier had mijn jonge coachee het niet kunnen verwoorden. Zoveel gedachten in zijn hoofd, zoveel spanning in zijn lichaam. Met blokkades in doen en durven tot gevolg. Hij vond een opening door anders naar zijn gedachten te kijken. En deed zo precies waar een nieuwe vorm van therapie toe uitnodigt.
Niet-helpende gedachtes en niet-helpende overtuigingen
We kennen ze allemaal: gedachtes die opkomen in ons hoofd en niet willen weggaan. Gedachtes die we liever niet hebben, omdat ze iets over ons vertellen wat we niet willen horen. Gedachtes die ons idee versterken dat we iets niet kunnen of niet moeten doen of nooit zullen leren. Gedachtes die maken dat ons hoofd vol loopt en zo ons lichaam blokkeert. Niet-helpende gedachtes en niet-helpende overtuigingen.
- Mindfulness: afstand nemen
Er zijn verschillende benaderingen en therapievormen om met dergelijke gedachtes om te gaan. De meest bekende is wellicht mindfulness. Het woord ‘mindfulness’ is te vertalen met ‘opmerkzaamheid’ of ‘aandachtigheid’. Volledig aanwezig zijn in het hier en nu, met je aandacht gericht op wat zich aandient. Opmerken wat er is en “afstand nemen van de spinsels in je hoofd” (1). Afstand nemen, dus, van de niet-helpende gedachtes. Meditatie is hierbij een belangrijke oefening.
- Cognitieve gedragstherapie: actief gedachtes onderzoeken
Een tweede vorm om met dergelijke gedachtes om te gaan is de cognitieve gedragstherapie (CGT). Een actieve en doelgerichte vorm van psychotherapie. “Door samen na te denken, dingen uit te zoeken en vooral dingen uit te proberen, verander je gedachten en gedrag die jou in de weg staan” (2). Je onderzoekt je gedachtes dus actief. Pluist ze uit om te bepalen of en waarom je er een negatieve, angst-opwekkende betekenis aan geeft. Om deze betekenis daarna om te buigen naar een betekenis die meer reëel is en minder angst opwekt.
- Metacognitieve therapie: leef meer, denk minder
De nieuwste vorm om met dergelijke gedachten om te gaan is de metacognitieve therapie (MCT). Ook een vorm van psychotherapie. Deze leert piekerende mensen om hun gedachtes óver dat piekeren aan te pakken (3). Via MCT leer je dat “tobben een keuze is”. De Deense psychologe Pia Callesen zegt: “Je hóeft je niet uitgebreid te wentelen in de sombere gedachten die automatisch bij je opkomen en om aandacht bedelen”. Je leert juist “je aandacht naar buiten te richten, waar het leven gebeurt”. “Leef meer, denk minder”, voegt ze eraan toe (4).
Mijn jonge coachee koos voor de helpende gedachte: “mijn gedachten zijn niet de regisseur van mezelf”. Welke benadering zou jou kunnen helpen als je hoofd vol loopt met gedachtes? Welke helpt je nu al? Ik zou het fijn en leerzaam vinden om je ervaringen te lezen. Mail je me?
Bronnen
- Centrum voor Mindfulness: https://centrumvoormindfulness.nl/ (info d.d. 27-08-2021).
- VGCt, Vereniging voor Gedrags- en Cognitieve therapieën: https://www.cognitievegedragstherapie.nl/home (info d.d. 27-08-2021).
- PsyQ, aanbieder van geestelijke gezondheidszorg: https://www.psyq.nl/angststoornis/angststoornis-behandelingen/metacognitieve-therapie-angststoornis (info d.d. 27-08-2021).
- Artikel NRC “Als je helemaal niets denkt, doe je het goed”. 14 juli 2021.