De kracht van verbinding
“Liefde in tijden van cholera”. Onwillekeurig moet ik er in deze coronatijd aan denken, aan dit boek van Gabriel García Márquez (1). De spanningen in en tussen mensen lopen soms hoog op. Hoe houden we dan verbinding met elkaar en met ons eigen hart? Ik kreeg lessen in het contact met mijn coachees.
Weerstand en angst zijn belangrijke signalen
Altijd als ik weerstand of angst ontmoet bij een coachee, neem ik die serieus. Het zijn signalen die me iets belangrijks vertellen. Zowel over de ander als over ons contact. Ze vertellen over iets kwetsbaars dat de ander wil beschermen. En ook dat ons contact nog niet veilig genoeg is om het te delen.
Op dat moment is het belangrijk om eerst meer veiligheid in het contact brengen. Die neemt toe als ik mijn eigen visie op of oordeel van de situatie los kan laten. Als ik de ander ruimte geef om er echt totaal anders over te denken. In ons contact is deze toegenomen veiligheid zichtbaar en voelbaar. Subtiel, maar duidelijk. Pas daarna kan ik achterhalen wat de coachee wil beschermen.
Verbindende vragen
Om te achterhalen wát de ander wil beschermen of waar hij bang voor is, heb ik een krachtig middel in handen: vragen stellen. Het liefst open vragen. Niet de ‘waarom-vraag’, die wekt juist verdediging op. En dan luisteren! Samenvatten om te checken of ik het goed begrijp en eventueel doorvragen. Verbindende vragen zijn:
- “wat is je zorg?” of “waar ben je bang voor dat er gebeurt?”
- “wat wil je zo graag vermijden of beschermen?” en “hoe dierbaar is dat voor je?”
- “wat wil je wél in deze situatie, waarin bepaalde dingen niet mogelijk zijn?”
- “wat heb je nodig van mij?” of “wie kan je helpen?”.
Weerstand en angst gaan vaak over ‘niet willen’. De kunst is om samen te bepalen wat de ander wél wil. “Weerstand is energie in tegengestelde richting”; een prachtige uitspraak uit een boek van Roel Huntink (2). Zodra de coachee bepaald heeft wat ze wél wil, komt er als vanzelf actie. Want de energie was er al.
Angst vernauwt het denken en sluit je hart
Wat maakt het zo belangrijk voor mijn coachee om uit de weerstand en los van angst te komen? Dat heeft alles te maken met het effect van angst op je lichaam en je hersenen.
Angst, en ook boosheid, zet ons stress-systeem aan. Erg welkom als er een directe vijand is en je moet wegrennen of vechten voor je leven. Ons stress-systeem zorgt er dan voor dat we sneller, sterker en meer gefocust zijn, dat we minder pijn voelen en ons denken beperken tot het hoognodige om te overleven. Angst vernauwt letterlijk onze blik en ons denken. Onhandig, als de ‘vijand’ een deadline op het werk is. Onhandig ook, als de ‘vijand’ niet zo tastbaar is, zoals een virus dat wereldwijd rond gaat.
Positieve emoties openen je hart en verbreden het denken
Positieve emoties, daarentegen, hebben een tegenovergesteld effect op je lichaam en hersenen (3). “Broaden and build” noemen psychologen dat; ‘openen en bouwen’. Een emotie als trots zorgt voor een meer open ‘mindset’ (“broaden”), waardoor je net iets meer aandurft en gaat werken aan je volgende droom (“build”). De emotie dankbaarheid doet hetzelfde. Ga maar eens na; wat doet dankbaarheid met jou? En wat doe je gemakkelijker als je je dankbaar voelt? Deze emotie opent je hart (“broaden”), waardoor je eerder geneigd bent om iets te geven of om iets voor een ander te doen. Dit versterkt de onderlinge band (“build”).
De kracht van verbinding
Weerstand en angst bij een ander zijn niet te doorbreken met feiten of argumenten. Die les leerde ik al vroeg als coach. Dat kennis tekort kan schieten was ik als wetenschapper niet gewend. Wat wel bleek te werken is verbinding: mijn hart open stellen, oprechte aandacht hebben voor de coachee en verbindende vragen stellen. Enorm spannend. Het lukt me echt niet altijd. Dus blijf ik oefenen, zeker in deze “rare tijden”, waarin de kracht van verbinding (4) me meer dan nodig lijkt.
Bronnen
(1) “Liefde in tijden van cholera” (Spaans: El amor en los tiempos del cólera), een roman van de Colombiaanse Nobelprijswinnaar Gabriel García Márquez, 1e uitgave 1985 (Wikipedia).
(2) “Psychologische verschijnselen in coaching. Beter begrijpen wat je doet als coach”, Roel Huntink. Boom uitgevers, Amsterdam, 2016.
(3) “The value of positive emotions”, Barbara Fredrickson. American Scientist, 2003; 91: 330-335.
(4) “Verbinden”, uit: “Passe-partout, vensters op leren”, Wibe Veenbaas, Morten Hjort, Mirjam Broekhuizen, Mirjam Dirkx. Phoenix Opleidingen, Utrecht, 1e druk 2019.
Lees ook mijn blogs: “Je hoeft geen ‘ratelband’ te zijn om positief in het leven te staan; het verhaal van de nonnen” en “Positieve emoties en een langer leven; hoe werkt dat eigenlijk?” over het effect van positieve emoties.
En natuurlijk is de TED-Talk ‘The power of vulnerability’ van Brené Brown een prachtig verhaal over de kracht van verbinding.