Sankta Lucia, koningin van het licht
Heb je al eens van St. Lucia gehoord? Of ooit een beeld van deze bijzondere Zweedse traditie gezien? In het weekend voorafgaand aan het Lucia feest was ik in Stockholm. Een stad vol lichtversieringen en in voorbereiding op het feest. Lees hier wat deze traditie inhoudt en waarom Zweden mijn ‘moederland’ is.
Het St. Lucia feest
Licht, dat is waar de Zweden naar snakken in december. In Stockholm, bijvoorbeeld is de zon maar 6 uur op en schemert het om 14:30 al. In het uiterste noorden van het land komt de zon niet eens boven de horizon. Niet vreemd dus, dat men op de kortste dag (van de vroegere Juliaanse kalender) 13 december, het feest van St. Lucia viert met kerkconcerten en optochten. Een jong meisje, gekozen tot Lucia, loopt in een wit gewaad met rode sjerp en een kroon van kaarsen op het hoofd voorop in een optocht. Ze wordt gevolgd door andere meisjes (zonder kroon van kaarsen), ‘sterrenjongens’, ‘kerstelfjes’ en ‘peperkoekmannen’. Zacht gezang begeleidt de optocht. Zo brengt Lucia licht in de duisternis.
Mijn St. Lucia ervaringen
Mijn eerste St. Lucia feest was in 1998. Beter gezegd, het hád de eerste keer kunnen zijn. Helaas miste ik het feest omdat ik nietsvermoedend om half acht in de avond klaar stond voor de optocht. Volgens traditie verschijnt Lucia echter vóór zonsopgang. Aha, het feest was dus om half acht in de ochtend geweest. Gelukkig was ik een jaar later weer in Stockholm en kon ik genieten van prachtig gezang, een bijzondere sfeer en lekkernijen als ’lussekatter’ (saffraanbroodjes) en ‘glögg’ (glühwein).
Mijn moederland
Wat heb je met Zweden, denk je misschien? Waarom noem je het je ‘moederland’? In 1996 werd ik verliefd op Stockholm en de Zweedse manier van buiten-leven toen ik er drie maanden werkte als onderzoeker. Een prachtige stad, een fantastische winter met elk weekend lange schaatstochten én vrienden-voor-het-leven gevonden in collega Lena, haar man Sten en collega Ann-Mari. Tussen 1998 en 2000 werkte ik er nog eens zes maanden. Sindsdien minder lange bezoeken, maar toch wel elke twee jaar. Zodra ik het land binnenkom, ben ik thuis.
Nederland blijft mijn vaderland, Zweden is mijn moederland, vanwege dit thuisgevoel. En vanwege de vele vrouwen die ik daar aan het werk zag. Meer vrouwelijke dan mannelijke collega’s had ik er op de universiteit. Vrouwelijke ministers waren toen al heel gewoon in Zweden, moeder worden tijdens een ambtsperiode echt geen uitzondering. In het bedrijfsleven werkten vrouwelijke CEO’s, zonder dat er sprake was van een wet die dat voorschreef. In Nederland was dit eind jaren negentig heel anders, kun jij je dat nog herinneren? Voor mij ging een wereld open, want in mijn jeugd waren vrijwel alle vrouwen in mijn dorp huisvrouw of boerin. In Zweden kreeg ik een heel ander beeld mee. Vrouwen op alle posities, werkende moeders; het is een beeld wat me nog steeds stimuleert in mijn eigen werk.