Job crafting en carving om werk passend te maken

Hoeveel procent van je tijd besteed jij aan de taken waarvoor je ooit aangenomen bent? Weet jij nog welke taken in je functieomschrijving staan? Twee vragen die duidelijk maken hoe veranderlijk de inhoud van een functie is. Daar heb je zelf invloed op via ‘job crafting’. Het bedrijf kan aan functies schaven via ‘job carving’. Ik licht beide begrippen toe en tevens hun verschillen.

Job crafting, wat is het?

Kort gezegd is job crafting het sleutelen aan je baan zonder weg te gaan. De formele definitie (1) maakt specifieker wat er gebeurt en onder welke voorwaarden het job crafting mag heten:

• zelf of samen met collega’s je eigen werk ‘mooier’ maken;
• door concrete aanpassingen aan te brengen in taken, relaties, cognities of context;
• op weg naar een betere aansluiting van het werk op je persoonlijke behoeftes, sterke kanten, interesses en fysieke en cognitieve capaciteiten;
• vanuit je eigen motivatie én inzicht in de ruimte die het werk biedt voor aanpassingen;
• ter bevordering of behoud van uitdagend, betekenisvol en gezond werk;
• met oog voor organisatiedoelstellingen en zonder collega’s of klanten te benadelen.

Job crafting doe je dus zelf, het wordt niet opgelegd door je leidinggevende. Je hebt vaak wel zijn medewerking nodig.

Een mooi voorbeeld is de behoefte die ik rond mijn 42^e voelde om wederom mensen te gaan begeleiden. Dit had ik tot mijn 22^e gedaan via vrijwilligerswerk. In mijn werk bij TNO hoorde het niet tot mijn taken. Ik was er projectleider. In gesprek met mijn leidinggevende bleek dat TNO een interne groep met professionele coaches wilde oprichten. Dat was de ruimte die ik zocht! Na een opleiding tot coach kreeg ik er een taak bij. Voor mij werd mijn werk meer betekenisvol, TNO werd een interne coach rijker en mijn behoefte om mensen te begeleiden werd vervuld.

Hoe kun je het werk dat je doet ’craften’?

Op vier punten kun je concrete aanpassingen maken in je werk:

• taken: een nieuwe taak of tijdelijke rol erbij. Meer of minder uren aan een taak besteden of een taak in zijn geheel delegeren.
• relaties: zelf kiezen met welke collega je samenwerkt of voor welke klanten jij opdrachten wil doen. Een taak niet langer alleen doen maar samen met een collega.
• context (waar, wanneer en met welke middelen je je werk verricht): thuis of op kantoor, bij de klant of in de trein? ’s Ochtends sporten en ’s avonds een uurtje langer doorwerken. De aanschaf van een zit-stabureau hoort hier bijvoorbeeld ook bij.
• cognitie (hoe je tegen je werk aankijkt): kijk in een breder verband naar de bijdrage van jouw werk aan het geheel. Zo ruimt een schoonmaakster in het ziekenhuis niet het vuil op; ze draagt bij aan de gezondheid van patiënten door de kamers hygiënisch schoon te maken.

Hoe pak je het aan?

Zoals gezegd, job crafting begint bij jezelf. Het begint bij jouw wens om te leren, jouw behoefte tot verandering of de constatering dat je iets mist in werk. Bepaal wát je anders zou willen en leg dit voor aan je leidinggevende. Het liefst met een plan over: 1) welk van de vier aspecten je zou willen aanpassen, 2) wie of wat daarvoor nodig is, 3) hoe het jouw eigen werk mooier maakt en 4) wat het betekent voor de organisatie, klanten en collega’s.

Veel succes met het ‘sleutelen aan je baan zonder weg te gaan’!

Job carving, wat is het?

Bij job carving worden bestaande functies opgesplitst om nieuw werk te creëren. Carving start dus niet bij de werknemer. Leidend is de behoefte van het bedrijf tot functie-aanpassing of -creatie. Het einddoel is wel degelijk werknemer-gericht, namelijk: “werkgelegenheid op maat creëren voor alle mensen, in het bijzonder mensen met verminderde werkcapaciteiten of mensen die om andere redenen beperkt zijn in de taken die ze uitvoeren” (2).

Voorbeelden uit de wijkverpleging zijn: een steunkousen-bus die rondrijdt om steunkousen aan- en uit te trekken en ‘wassen zonder water’ door mbo-v/hbo-v studenten en herintreders (3). Deze taken zijn afgesplitst van het takenpakket van de hbo-/wijkverpleegkundigen. Organisaties hebben job carving ontdekt om hun personeelstekort aan te pakken.

Hoe werkt het?

Job carving wordt meestal gedaan door managers, eventueel samen met gespecialiseerde adviseurs. Ze identificeren gebieden waarin taken, processen en/of werkplekken kunnen worden herschikt om nieuwe functies in het bedrijf te creëren. Job carving kan gepaard gaan met aanvullende opleiding, (loopbaan-)coaching en aanpassingen van de werkplek.

Succesvol job carven

Ben je een werkgever en overweeg je job carving? Hou dan rekening met deze succesfactoren (2):

• maak vooraf een zorgvuldige inventarisatie zodat de functie, na afsplitsing van taken, nog steeds past bij de behoeftes, sterke kanten, interesses en capaciteiten van de werknemer;
• betrek er ‘job designers’ bij of medewerkers uit het bedrijf die weten wat functies inhouden;
• raadpleeg een job carving specialist voor advies;
• regel, na indiensttreding, doorgaande ondersteuning voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.

Ik schreef eerder blogs over job crafting: “De nieuwste kennis over job crafting (2021)”, “Hoe mooi is dat! Mijn vader deed al aan job crafting lang voordat het woord bestond (2018)” en maakte een leuke vlog: “Job crafting, wat is het precies? (2017)”.

Bronnen

(1) “Mooi werk”, Mark van Vuuren & Luc Dorenbosch (2011).

(2) “Job crafting and job carving, a review of practices”, Annete Scoppetta, Eamonn Davern en Leonard Geyer (2019). In opdracht van de Europese Commissie, doi:10.2767/95966.

(3) “De situatie op de arbeidsmarkt in de wijkverpleging”, Panteia (2020. In opdracht van het ministerie van Volksgezondheid Welzijn en Sport (VWS).